Ánh sáng – yếu tố tưởng chừng như đơn giản nhưng lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc kiến tạo nên không gian sống hoàn hảo. Thiết kế chiếu sáng nội thất chính là nghệ thuật “chơi đùa” với ánh sáng, biến hóa không gian từ đơn điệu trở nên lung linh, ấn tượng, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho gia chủ.
Tìm hiểu về chiếu sáng nội thất
Chiếu sáng nội thất là gì?
Chiếu sáng nội thất là việc sử dụng ánh sáng nhân tạo từ các thiết bị điện để đáp ứng nhu cầu sử dụng của con người trong không gian sống. Việc lựa chọn loại đèn, bố trí ánh sáng phù hợp sẽ góp phần tạo nên không gian sống đẹp mắt, tiện nghi và thể hiện gu thẩm mỹ riêng của gia chủ.
Vai trò của ánh sáng trong thiết kế nội thất
Ánh sáng không chỉ đơn thuần là để nhìn thấy, mà còn góp phần:
- Thay đổi diện mạo của không gian: Ánh sáng có thể làm cho căn phòng trở nên rộng rãi hoặc ấm cúng hơn, tùy vào cách bố trí và lựa chọn loại đèn.
- Định hướng sự chú ý và nhận thức: Bằng cách sử dụng ánh sáng, bạn có thể làm nổi bật những điểm nhấn trong không gian, đồng thời che đi những khuyết điểm.
- Phân chia không gian: Ánh sáng có thể được sử dụng để phân chia các khu vực chức năng trong nhà một cách linh hoạt và tinh tế.
Phân loại ánh sáng trong thiết kế nội thất
Ánh sáng tự nhiên
Ánh sáng tự nhiên là nguồn sáng lý tưởng cho mọi không gian sống. Tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên giúp tiết kiệm năng lượng, đồng thời mang đến cảm giác thoáng đãng, gần gũi với thiên nhiên.
Ánh sáng nhân tạo
Ánh sáng nhân tạo được sử dụng để bổ sung cho ánh sáng tự nhiên, đặc biệt là vào ban đêm hoặc những không gian thiếu sáng. Có rất nhiều loại đèn nhân tạo khác nhau, tùy thuộc vào mục đích sử dụng và phong cách thiết kế của không gian.
Nguyên lý thiết kế chiếu sáng hiệu quả
Phân loại theo tính chất chiếu sáng
- Ánh sáng trực tiếp: Chiếu sáng trực tiếp tạo ra chùm sáng tập trung vào một vùng nhất định, thường được sử dụng cho chiếu sáng chức năng hoặc làm nổi bật điểm nhấn.
- Ánh sáng gián tiếp: Ánh sáng gián tiếp được phản xạ từ trần, tường hoặc các bề mặt khác, tạo ra nguồn sáng khuếch tán, mềm mại, phù hợp cho chiếu sáng tổng thể hoặc tạo bầu không khí thư giãn.
Phân loại theo mục đích chiếu sáng
- Chiếu sáng tổng thể (Ambient Lighting): Cung cấp ánh sáng chung cho toàn bộ không gian, thường sử dụng đèn tuýp, đèn ốp trần, đèn downlight…
- Chiếu sáng chức năng (Task Lighting): Tập trung ánh sáng vào khu vực cần thực hiện các hoạt động cụ thể như đọc sách, nấu ăn, làm việc… thường sử dụng đèn bàn, đèn rọi, đèn âm tủ…
- Chiếu sáng điểm nhấn (Accent Lighting): Làm nổi bật một số chi tiết trang trí hoặc tác phẩm nghệ thuật trong không gian, thường sử dụng đèn rọi, đèn led dây…
Các lớp ánh sáng trong không gian nội thất
Để tạo nên một không gian chiếu sáng hoàn hảo, bạn nên kết hợp nhiều lớp ánh sáng khác nhau:
- Chiếu sáng chung (Ambient Lighting): Tạo nền sáng chung cho căn phòng.
- Chiếu sáng nhấn (Accent Lighting): Làm nổi bật các điểm nhấn.
- Chiếu sáng tác vụ (Task Lighting): Cung cấp ánh sáng cho các hoạt động cụ thể.
- Chiếu sáng trang trí (Décor Lighting): Tăng thêm vẻ đẹp thẩm mỹ cho không gian.
Mức độ tương phản trong chiếu sáng nội thất
Mức độ tương phản giữa ánh sáng và bóng tối ảnh hưởng lớn đến cảm xúc của người sử dụng không gian. Tương phản cao tạo cảm giác kịch tính, bí ẩn, trong khi tương phản thấp mang đến sự dịu nhẹ, thư giãn.
Xem thêm: Thiết kế nội thất phòng ngủ chung cư Goldsilk Complex
Thiết kế ánh sáng theo từng không gian trong nhà
Phòng khách: Ấm cúng và sang trọng
- Lựa chọn đèn chùm, đèn tường: Tạo điểm nhấn cho không gian và cung cấp ánh sáng chung.
- Tạo điểm nhấn với đèn bàn, đèn sàn: Làm nổi bật một số khu vực như bàn trà, góc đọc sách…
Phòng bếp: Sáng sủa và tiện nghi
- Tập trung ánh sáng cho khu vực nấu nướng: Sử dụng đèn rọi, đèn âm tủ… để đảm bảo đủ sáng cho việc nấu nướng.
- Sử dụng đèn âm trần, đèn thả bàn ăn: Cung cấp ánh sáng chung cho không gian bếp và tạo bầu không khí ấm cúng cho bữa ăn gia đình.
Phòng ngủ: Ấm áp và thư giãn
- Lựa chọn đèn ngủ, đèn đọc sách: Cung cấp ánh sáng vừa đủ cho việc nghỉ ngơi và đọc sách.
- Tạo không gian lãng mạn với đèn led dây: Đèn led dây âm trần hoặc đèn led dây trang trí đầu giường tạo bầu không khí lãng mạn, ấm cúng.
Phòng tắm: Sạch sẽ và hiện đại
- Đảm bảo ánh sáng cho khu vực gương: Sử dụng đèn gương, đèn tường hai bên gương… giúp việc trang điểm, cạo râu… dễ dàng hơn.
- Lựa chọn đèn chống ẩm, chống nước: Đảm bảo an toàn khi sử dụng trong môi trường ẩm ướt.
Quy tắc thiết kế chiếu sáng hiệu quả
Xác định nhu cầu chiếu sáng cho từng không gian
Mỗi không gian sống đều có nhu cầu chiếu sáng khác nhau. Bạn cần xác định rõ mục đích sử dụng của từng không gian để lựa chọn loại đèn và bố trí ánh sáng phù hợp.
Lựa chọn thiết bị chiếu sáng phù hợp
Cần lựa chọn loại đèn phù hợp với phong cách thiết kế của không gian, đồng thời đảm bảo tính thẩm mỹ và công năng sử dụng.
Lựa chọn màu sắc ánh sáng phù hợp
- Ánh sáng trắng: Phù hợp cho không gian cần sự tập trung cao như phòng làm việc, bếp…
- Ánh sáng vàng: Tạo cảm giác ấm cúng, thư giãn, phù hợp cho phòng khách, phòng ngủ…
- Ánh sáng trung tính: Là sự lựa chọn an toàn cho mọi không gian.
Xem thêm: Giải pháp thiết kế nội thất nhà phố diện tích nhỏ tốt nhất!
Yếu tố ảnh hưởng đến thiết kế chiếu sáng
Màu sắc của tường và nội thất
Màu sắc của tường và nội thất ảnh hưởng đến khả năng phản xạ ánh sáng, do đó bạn cần lựa chọn màu sắc đèn phù hợp để tạo sự hài hòa cho không gian.
Chiều cao trần nhà
Trần nhà cao cần sử dụng đèn có công suất lớn hơn hoặc bố trí nhiều đèn hơn so với trần nhà thấp.
Số lượng vật dụng, nội thất trong phòng
Càng nhiều vật dụng, nội thất trong phòng thì càng cần nhiều ánh sáng để đảm bảo đủ sáng cho không gian.
7 tiêu chuẩn nguồn sáng cho hệ thống chiếu sáng an toàn & thẩm mỹ
Thiết kế chiếu sáng không chỉ đơn thuần là việc thắp sáng không gian mà còn phải đảm bảo an toàn và sức khỏe cho người sử dụng. Bên cạnh yếu tố thẩm mỹ, các tiêu chuẩn kỹ thuật về nguồn sáng đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp tạo nên hệ thống chiếu sáng hiệu quả và bảo vệ thị lực người dùng.
Dưới đây là 7 tiêu chuẩn nguồn sáng cần được lưu ý khi thiết kế hệ thống chiếu sáng:
- Độ rọi (lux – lm/m2): Thể hiện mật độ năng lượng ánh sáng trên một diện tích cụ thể. Mỗi không gian chức năng sẽ có yêu cầu độ rọi khác nhau để đảm bảo đủ sáng cho các hoạt động diễn ra.
- Chỉ số hoàn màu (CRI): Phản ánh độ trung thực của màu sắc vật thể dưới ánh sáng. CRI càng cao, màu sắc càng thể hiện trung thực và sống động. Đối với chiếu sáng nội thất, nên lựa chọn đèn có CRI từ 80 trở lên.
- Mật độ công suất (W/m2): Tiêu chuẩn đo lường công suất phù hợp cho từng không gian, giúp tránh lãng phí năng lượng.
- Hệ số chống chói: Đo lường mức độ ánh sáng phản chiếu đến mắt, giúp tránh gây mỏi mắt, khó chịu và suy giảm thị lực về lâu dài.
- Nhiệt độ màu: Thể hiện “sắc thái” của ánh sáng (ấm, lạnh, trung tính). Nên lựa chọn nhiệt độ màu phù hợp với từng không gian và mục đích sử dụng.
- Hiệu suất phát quang: Thể hiện khả năng chuyển đổi năng lượng điện thành ánh sáng của đèn. Hiệu suất phát quang càng cao, đèn càng tiết kiệm điện.
- Tuổi thọ: Nên chọn đèn có tuổi thọ cao để tiết kiệm chi phí thay thế.
Trong thiết kế chiếu sáng, độ rọi là yếu tố quan trọng được tính toán dựa trên chức năng của từng không gian. Bạn có thể tham khảo một số quy định chiếu sáng hiện hành tại Việt Nam dưới đây:
Dưới đây là một số quy định về độ rọi chiếu sáng theo TCVN 7114:2008 hiện hành tại Việt Nam:
| STT | Không gian chức năng | Độ rọi (lux) | Độ đồng đều | Chỉ số hoàn màu (CRI) | Mật độ công suất (W/m2) | Giới hạn hệ số chói lóa |
| 1 | Phòng khách | ≥ 300 | 0.7 | ≥ 80 | ≤ 13 | 19 |
| 2 | Phòng bếp | ≥ 500 | 0.7 | ≥ 80 | ≤ 13 | 22 |
| 3 | Phòng ngủ | ≥ 100 | 0.7 | ≥ 80 | ≤ 8 | 19 |
| 4 | Hành lang, ban công | ≥ 100 | 0.5 | ≥ 60 | ≤ 7 | 20 |
| 5 | Tầng hầm, khu để xe | ≥ 70 | 0.5 | ≥ 60 | ≤ 7 | 10 |
Lưu ý:
- Độ rọi được tính toán dựa trên mặt phẳng làm việc, ví dụ như mặt bàn, mặt sàn.
- Độ đồng đều thể hiện sự phân bố ánh sáng đều khắp không gian, tránh tình trạng vùng sáng vùng tối.
- Các tiêu chuẩn này có thể thay đổi tùy thuộc vào đặc thù của từng công trình và yêu cầu cụ thể của gia chủ.
5 lưu ý quan trọng trong thiết kế chiếu sáng nội thất
- Kết hợp hài hòa giữa ánh sáng tự nhiên và nhân tạo: Tận dụng tối đa nguồn sáng tự nhiên, đồng thời bố trí hệ thống đèn nhân tạo phù hợp.
- Lựa chọn đèn có chất lượng tốt, tiết kiệm năng lượng: Ưu tiên đèn led vì tuổi thọ cao, tiết kiệm điện năng và thân thiện với môi trường.
- Điều chỉnh độ sáng linh hoạt: Sử dụng đèn có chức năng điều chỉnh độ sáng để phù hợp với nhu cầu sử dụng vào các thời điểm khác nhau.
- Đảm bảo an toàn khi lắp đặt và sử dụng: Lựa chọn đèn chính hãng, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, lắp đặt đúng kỹ thuật.
- Tham khảo ý kiến của chuyên gia: Nếu bạn không có kinh nghiệm trong việc thiết kế chiếu sáng, hãy tìm đến sự tư vấn của các kiến trúc sư hoặc chuyên gia thiết kế nội thất.
Thiết kế chiếu sáng nội thất không chỉ là việc lựa chọn và bố trí đèn, mà còn là nghệ thuật thổi hồn vào không gian sống. Bằng cách am hiểu nguyên tắc, khéo léo kết hợp các lớp ánh sáng và lựa chọn thiết bị phù hợp, bạn hoàn toàn có thể kiến tạo nên một không gian sống lung linh, ấn tượng, thể hiện gu thẩm mỹ riêng và nâng tầm chất lượng cuộc sống. Hãy để ánh sáng trở thành “phù thủy” biến hóa ngôi nhà của bạn!
Tôi là Huy Thành, CEO của Bee Homedy, tôi tham gia lĩnh vực thiết kế và thi công nội thất từ năm 2017 tới nay. Bằng sự tâm huyết với nghề, qua hơn 7 năm tôi đã nhận được sự ủng hộ của hàng trăm khách hàng với các dịch vụ: thiết kế, cải tạo, thi công nội thất cho chung cư, nhà phố, văn phòng.
Huy Thành • CEO / Founder Bee Homedy