Thiết kế nội thất không gian mở là gì? Hiểu đúng bản chất

Khái niệm “không gian mở” ngày càng phổ biến trong lĩnh vực kiến trúc, nội thất và xây dựng hiện đại, đặc biệt khi diện tích nhà ở đang dần bị thu hẹp. Vậy chính xác không gian mở là gì?

Từ khái niệm truyền thống đến sự thay đổi

Kiến trúc nhà ở truyền thống thường phân chia không gian sống thành các phòng riêng biệt với chức năng chuyên dụng, ngăn cách bởi tường để đảm bảo sự riêng tư. Tuy nhiên, xu hướng hiện đại hướng đến sự tối ưu hóa diện tích và tạo cảm giác thoáng đãng, rộng rãi, từ đó khái niệm không gian mở ra đời.

Nói một cách đơn giản, không gian mở là một không gian rộng lớn, được thiết kế hạn chế tối đa việc sử dụng tường hoặc vách ngăn cứng, cho phép các khu vực chức năng khác nhau cùng tồn tại trong một tổng thể liền mạch. Thay vì bị chia cắt, các không gian được liên kết với nhau một cách trực quan, tạo nên sự kết nối và mở rộng tầm nhìn.

Đặc điểm nổi bật của không gian mở

• Tính liên kết: Không gian mở xóa bỏ ranh giới vật lý giữa các khu vực, tạo sự kết nối trực quan và giao thoa chức năng. Ví dụ, phòng khách và phòng ăn có thể được bố trí liền kề nhau mà không cần vách ngăn, tạo nên một không gian sinh hoạt chung rộng rãi và linh hoạt.
• Tối ưu hóa diện tích: Việc loại bỏ tường ngăn giúp tận dụng tối đa diện tích sử dụng, đặc biệt phù hợp với những ngôi nhà có diện tích hạn chế như căn hộ chung cư.
• Gần gũi với thiên nhiên: Không gian mở tạo điều kiện thuận lợi để đưa ánh sáng và gió tự nhiên vào nhà một cách hiệu quả. Cửa kính hệ lớn thường được sử dụng để tối đa hóa lượng ánh sáng tự nhiên, mang đến không gian sống thoáng đãng và gần gũi với môi trường.
• Tính thẩm mỹ cao: Sự kết hợp hài hòa giữa ánh sáng, màu sắc và cách sắp xếp nội thất trong không gian mở tạo nên một tổng thể đẹp mắt và hiện đại.

Hai cách hiểu về không gian mở

Ngoài cách hiểu truyền thống về sự liên kết trực quan giữa các không gian trong cùng một công trình, “không gian mở” còn được hiểu theo một nghĩa rộng hơn, đó là sự hòa quyện giữa không gian bên trong và bên ngoài.

Thiết kế hướng ngoại, tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên và kết nối với thiên nhiên xung quanh cũng được xem là một hình thức của không gian mở. Phong cách này thường được ứng dụng trong các thiết kế văn phòng hiện đại, tạo nên môi trường làm việc thoải mái và sáng tạo.

Lịch sử phát triển của không gian nội thất mở: Từ phương tây đến Việt Nam

Khái niệm không gian mở không phải là một xu hướng mới mẻ. Trên thực tế, nó đã trải qua một quá trình phát triển và biến đổi đáng kể trong lịch sử kiến trúc và nội thất.

Giai đoạn tiền thử nghiệm

Trước Thế chiến thứ II, kiến trúc nhà ở phương Tây thường có cấu trúc khá đơn giản, với một hành lang trung tâm kết nối các phòng. Tuy nhiên, ý tưởng về một không gian sinh hoạt chung mở đã bắt đầu xuất hiện. Bếp, vốn thường được đặt ở phía sau nhà, đôi khi được sử dụng như một không gian giao tiếp xã hội, với cửa phụ để nhận thức ăn hoặc làm lối vào riêng.

Sự trỗi dậy của không gian mở

Giai đoạn hậu chiến đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong sự phát triển của không gian mở. Nhu cầu về sự tiện nghi và linh hoạt trong thiết kế nhà ở ngày càng tăng cao. Không gian mở bắt đầu được ứng dụng rộng rãi, đặc biệt là trong thiết kế nhà bếp. Việc loại bỏ tường ngăn giữa bếp và các khu vực khác cho phép người nội trợ dễ dàng quan sát con cái trong khi nấu nướng và dọn dẹp.

Từ tiêu chuẩn phương tây đến Việt Nam

Kể từ những năm 1990, không gian mở gần như trở thành tiêu chuẩn trong các thiết kế nhà ở mới tại phương Tây. Xu hướng này dần du nhập vào Việt Nam và được đón nhận nồng nhiệt, đặc biệt là trong các căn hộ chung cư, nơi diện tích thường bị hạn chế.

Xem thêm: Dịch vụ thiết kế và thi công nội thất trọn gói

Phân tích sâu về ưu và nhược điểm của không gian mở

Ưu Điểm

1. Tối ưu hóa diện tích và tạo cảm giác rộng rãi

• Loại bỏ tường ngăn giúp tận dụng tối đa diện tích sử dụng, đặc biệt hữu ích cho những ngôi nhà có diện tích hạn chế.
• Không gian mở tạo cảm giác rộng rãi và thoáng đãng hơn so với diện tích thực tế, mang đến sự thoải mái cho người sử dụng.

2. Tăng cường ánh sáng tự nhiên và thông gió

• Không gian mở cho phép ánh sáng tự nhiên dễ dàng len lỏi vào mọi ngóc ngách, tạo nên không gian sống sáng sủa và tràn đầy năng lượng.
• Việc thông gió cũng được cải thiện đáng kể, giúp không khí trong nhà luôn được lưu thông, trong lành và mát mẻ.

3. Tăng tính tương tác và kết nối giữa các thành viên

• Không gian mở xóa bỏ ranh giới vật lý giữa các khu vực, tạo điều kiện thuận lợi cho sự giao tiếp và tương tác giữa các thành viên trong gia đình.
• Mọi người có thể dễ dàng trò chuyện, chia sẻ và quan tâm đến nhau hơn khi cùng sinh hoạt trong một không gian chung.

4. Tính linh hoạt cao trong sử dụng không gian

• Không gian mở cho phép bạn dễ dàng thay đổi cách bố trí và sắp xếp nội thất để phù hợp với nhu cầu sử dụng khác nhau.
• Bạn có thể linh hoạt điều chỉnh không gian cho các hoạt động khác nhau như tiếp khách, ăn uống, giải trí, làm việc…

5. Tiết kiệm chi phí xây dựng

• Việc giảm thiểu tường ngăn đồng nghĩa với việc giảm chi phí vật liệu và nhân công xây dựng.
• Bạn có thể tiết kiệm một khoản chi phí đáng kể khi lựa chọn thiết kế không gian mở cho ngôi nhà của mình.

Nhược Điểm

1. Khó kiểm soát mùi và tiếng ồn

• Mùi từ khu vực bếp có thể dễ dàng lan sang các khu vực khác trong nhà, đặc biệt là khi nấu nướng các món ăn có mùi mạnh.
• Tiếng ồn từ tivi, âm nhạc, trò chuyện… cũng có thể ảnh hưởng đến sự yên tĩnh của các khu vực khác, gây khó chịu cho người sử dụng.

2. Khó kiểm soát nhiệt độ

• Không gian mở có thể gặp khó khăn trong việc điều hòa nhiệt độ, đặc biệt là khi sử dụng điều hòa không khí.
• Vào mùa hè, không gian mở có thể trở nên nóng bức hơn, trong khi mùa đông lại khó giữ ấm.

3. Đòi hỏi sự ngăn nắp trong sắp xếp đồ đạc

• Vì mọi thứ đều được “phơi bày” trong không gian mở, nên việc sắp xếp đồ đạc cần được thực hiện một cách gọn gàng và ngăn nắp để tránh tạo cảm giác lộn xộn, ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ của không gian.
• Điều này đòi hỏi bạn phải có ý thức cao trong việc giữ gìn vệ sinh và sắp xếp đồ đạc thường xuyên.

4. Thiếu sự riêng tư

• Mặc dù không gian mở tăng cường sự kết nối giữa các thành viên, nhưng nó cũng đồng nghĩa với việc giảm bớt sự riêng tư cho từng cá nhân.
• Nếu bạn là người yêu thích sự yên tĩnh và riêng tư, cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi lựa chọn thiết kế không gian mở.

5. Khó khăn trong việc trang trí

• Việc trang trí không gian mở có thể gặp nhiều khó khăn hơn so với không gian truyền thống, bởi vì bạn cần phải đảm bảo sự hài hòa và thống nhất giữa các khu vực chức năng khác nhau.
• Điều này đòi hỏi bạn phải có gu thẩm mỹ tốt và am hiểu về nguyên tắc thiết kế nội thất.

Không gian mở mang đến nhiều lợi ích về mặt thẩm mỹ, công năng và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, nó cũng có những hạn chế nhất định. Trước khi quyết định áp dụng thiết kế không gian mở, bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa ưu và nhược điểm, đồng thời có những giải pháp phù hợp để khắc phục những hạn chế, đảm bảo tạo nên một không gian sống tiện nghi, thoải mái và phù hợp với nhu cầu của gia đình mình.

Ứng dụng thiết kế nội thất mở trong các không gian chức năng

Thiết kế không gian mở không đồng nghĩa với việc loại bỏ hoàn toàn tường ngăn và kết nối tất cả các phòng trong nhà. Trên thực tế, không gian mở thường được ứng dụng một cách chọn lọc cho các khu vực sinh hoạt chung, nhằm tăng cường sự kết nối giữa các thành viên trong gia đình, mở rộng diện tích sử dụng và tạo cảm giác thoáng đãng.

Các không gian thích hợp với thiết kế mở

Thiết kế mở thường được áp dụng cho các khu vực sau:

• Phòng khách: Là không gian tiếp khách và sinh hoạt chung, phòng khách mở tạo cảm giác rộng rãi và chào đón.
• Phòng bếp: Bếp mở giúp người nội trợ dễ dàng giao tiếp với các thành viên khác trong gia đình khi nấu nướng, đồng thời tạo sự kết nối giữa khu vực bếp và phòng ăn.
• Phòng ăn: Phòng ăn mở liền kề với phòng khách hoặc phòng bếp giúp tối ưu hóa diện tích và tạo không gian ấm cúng cho các bữa ăn gia đình.

Các không gian cần đảm bảo sự riêng tư

Các không gian mang tính chất riêng tư như phòng ngủ, phòng tắm, phòng thay đồ… vẫn cần được thiết kế với tường ngăn để đảm bảo sự riêng tư và yên tĩnh cho người sử dụng.

Hai kiểu thiết kế liên thông phổ biến

Thiết kế mở 2 trong 1: Kết hợp hai không gian chức năng trong cùng một khu vực, ví dụ như bếp và phòng ăn, hoặc phòng ăn và phòng khách.

Thiết kế mở 3 trong 1: Liên thông ba không gian phòng khách, phòng ăn và phòng bếp, tạo nên một không gian sinh hoạt chung rộng rãi và đa năng.

Phân chia không gian ước lệ

Trong thiết kế không gian mở, việc phân chia các khu vực chức năng thường được thực hiện bằng các vách ngăn mang tính ước lệ thay vì tường ngăn cứng. Các yếu tố nội thất như thảm trải sàn, kệ tủ, đèn trang trí, sự thay đổi về màu sắc hoặc vật liệu sàn… có thể được sử dụng để phân định ranh giới giữa các khu vực một cách tinh tế và linh hoạt.

Ví dụ, một tấm thảm lớn trong phòng khách vừa có chức năng trang trí, làm ấm chân, vừa đóng vai trò như một vách ngăn ước lệ, phân biệt rõ ràng khu vực tiếp khách với các khu vực khác.

Xem thêm: Quy trình thiết kế, thi công nội thất chuẩn và chi tiết nhất

Nguyên tắc thiết kế không gian mở: “Hiểu đúng, làm đúng”

Để tạo nên một không gian mở hoàn hảo, vừa đẹp mắt, vừa tiện dụng và đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt của gia đình, bạn cần nắm vững những nguyên tắc thiết kế quan trọng sau:

1. Xác định rõ ràng nhu cầu & chức năng

Trước khi bắt tay vào thiết kế, hãy xác định rõ nhu cầu sử dụng và chức năng của từng khu vực trong không gian mở. Bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng về lối sống, thói quen sinh hoạt của gia đình, số lượng thành viên, cũng như các hoạt động thường diễn ra trong không gian chung.

Ví dụ, nếu gia đình bạn thường xuyên tổ chức tiệc tùng, bạn cần thiết kế khu vực phòng khách và phòng ăn rộng rãi, dễ dàng di chuyển và sắp xếp. Nếu bạn có con nhỏ, cần bố trí thêm khu vực vui chơi an toàn và dễ quan sát trong không gian chung.

2. Bố trí không gian hợp lý

Bố trí không gian là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của thiết kế mở. Bạn cần phân chia các khu vực chức năng một cách khoa học, đảm bảo sự liên kết và hài hòa giữa chúng.

• Tạo điểm nhấn: Hãy lựa chọn một khu vực làm điểm nhấn chính cho không gian mở, ví dụ như khu vực bếp với đảo bếp hiện đại, hoặc phòng khách với bộ sofa sang trọng.
• Sử dụng vách ngăn ước lệ: Thay vì tường ngăn cứng, hãy sử dụng các vách ngăn ước lệ như kệ tủ, rèm cửa, cây xanh, thảm trải sàn… để phân chia không gian một cách tinh tế và linh hoạt.
• Tối ưu hóa lưu thông: Đảm bảo lối đi lại giữa các khu vực được thông thoáng, không bị cản trở bởi đồ nội thất.
• Tận dụng ánh sáng tự nhiên: Bố trí cửa sổ, cửa kính lớn để tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên, tạo cảm giác rộng rãi và thoáng đãng.

3. Lựa chọn nội thất phù hợp

Nội thất đóng vai trò quan trọng trong việc định hình phong cách và chức năng của không gian mở.

• Phong cách thống nhất: Chọn nội thất theo một phong cách chủ đạo nhất định để tạo sự hài hòa và đồng bộ cho toàn bộ không gian.
• Kích thước phù hợp: Lựa chọn nội thất có kích thước phù hợp với diện tích của từng khu vực, tránh sử dụng đồ nội thất quá lớn hoặc quá nhỏ, gây mất cân đối.
• Chất liệu & màu sắc: Sử dụng chất liệu và màu sắc tương đồng hoặc bổ sung cho nhau để tạo nên sự liên kết và hài hòa giữa các khu vực.
• Đồ nội thất đa năng: Ưu tiên lựa chọn đồ nội thất đa năng, tiết kiệm diện tích và tăng tính tiện dụng cho không gian.

4. Sử dụng ánh sáng hiệu quả

Ánh sáng là yếu tố quan trọng giúp tạo nên không gian mở hoàn hảo.

• Ánh sáng tự nhiên: Tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên bằng cách bố trí cửa sổ lớn, cửa kính, giếng trời…
• Ánh sáng nhân tạo: Kết hợp các loại đèn chiếu sáng khác nhau như đèn trần, đèn tường, đèn âm trần, đèn trang trí… để tạo điểm nhấn và tăng tính thẩm mỹ cho không gian.
• Phân vùng ánh sáng: Sử dụng ánh sáng để phân chia các khu vực chức năng, ví dụ như sử dụng đèn thả trần để làm nổi bật khu vực bàn ăn, đèn âm trần để tạo không gian ấm cúng cho phòng khách.

5. Màu sắc & vật liệu

Màu sắc và vật liệu là yếu tố quan trọng góp phần tạo nên vẻ đẹp và phong cách cho không gian mở.

• Màu sắc hài hòa: Sử dụng gam màu chủ đạo thống nhất cho toàn bộ không gian, kết hợp với các màu sắc nhấn nhá để tạo điểm nhấn và tránh nhàm chán.
• Vật liệu đồng bộ: Lựa chọn vật liệu sàn, tường, trần nhà có sự liên kết và hài hòa với nhau.
• Gần gũi với thiên nhiên: Sử dụng các vật liệu tự nhiên như gỗ, đá, cây xanh… để mang đến cảm giác gần gũi với thiên nhiên và tạo không gian sống thư giãn.

6. Tạo điểm nhấn & cá nhân hóa

Để không gian mở thêm sinh động và thể hiện cá tính của gia chủ, bạn có thể tạo thêm các điểm nhấn độc đáo và cá nhân hóa không gian bằng cách:

• Trang trí bằng tranh ảnh, đồ lưu niệm: Treo tranh ảnh, trưng bày đồ lưu niệm yêu thích để thể hiện gu thẩm mỹ và cá tính riêng.
• Sử dụng cây xanh: Bố trí cây xanh trong nhà để tạo điểm nhấn xanh mát, mang đến không khí trong lành và gần gũi với thiên nhiên.
• Sử dụng thảm trải sàn: Thảm trải sàn không chỉ có tác dụng trang trí mà còn giúp phân chia không gian và tạo cảm giác ấm cúng.

Kết luận

Thiết kế không gian mở là một nghệ thuật, đòi hỏi sự tinh tế và am hiểu về nguyên tắc thiết kế. Bằng cách nắm vững những nguyên tắc trên, bạn có thể tạo nên một không gian sống mở, hiện đại, tiện nghi và mang đậm dấu ấn cá nhân.